Asik Remzani - Iletisim

Âşık Remzâni

Yorum

İçerik

Ozanlarımız

Yolumuz

Sözlük: A - Z

Seyyid Hacı Murad-ı Veli Ocağı

Hüseyin ELMAS

Ocak 2016

Kurulmuş yüzlerce ocaktan bir bölümü asimilasyon ve baskı politikalarına rağmen özlerini koruyabilmiştir. Ne var ki bazı ocaklarımızın bulunduğu bölgelerde asimilasyon politikaları etkili olmuştur. Ocağın bazı talipleri asimile olduğu halde diğer kesimler özünü korumayı başarmıştır.

Bu ocaklardan biri de Hacı Murad-ı Veli Ocağı’dır. Ocağa adını veren Hacı Murad-ı Veli’nin doğum tarihi ile ilgili farklı tarihler verilmesine rağmen bizce 1228-1229 arası daha gerçekçi gibidir. Hacı Bektaşi Veli ile görüştüğü söylencesi bu tarihi doğrular niteliktedir.

Horasan bölgesinde Sayram kasabasında doğmuştur. Babasının adı Seyyid Ahmet’tir. Rivayete göre İmam Cafer Sâdık’ın soyundan gelen Horasan erenlerindendir. Seyyid Ahmet, Ahmet Yesevi Dergâhında car (süpürge) çaldığı için “Aliyyü’l Büka” olarak bilinir. Başka kaynaklarda Urfa’daki Halil-ür Rahman Türbesi’nde car çaldığı söylenir.

Hacı Murad-ı Veli bir yaşına girmeden annesi Hatice Hatun Hakk’a yürümüştür. Annesi hayatta iken küçük oğlunu Arap Ali adında birisine emanet etmiştir. Hacı Murad-ı Veli’nin asıl adı Ali’dir. Kâbe’ye gittiği için Hacı, her murat dileyenin muradını verdiği için de Murat adını aldığı rivayet edilir. Yani Ali, ocak ismiyle de Hacı Murad-ı Veli Ocağı olarak anılır.

Bir menkıbeye göre Horasan’dan atılan karaağaç köseğisi, Çankırı ili Eldivan ilçesinde bulunan Baykuş Boğazının sağ tarafındaki kayalık alanının ilerisindeki Eskiköy’de bulunmuş, buraya yerleşmiştir. Babasının Türbesi Çankırı, Ilgaz, Yerkuyu köyündedir. Annesinin türbesi ise Çankırı, Korgun, Ahlat köyünün Güvlek tepesindedir.

Hacı Murad-ı Veli çok genç yaşta iken Arap Ali tarafından Hünkâr Hacı Bektaş Veli’ye götürülmüştür. Bu genç yaşta keramet göstermiş ve köyüne Arap Ali ile birlikte sarı taşa binerek dönmüştür. Seyyid Hacı Murad-ı Veli’nin yaşadığı dönemde Bağdat’tan alınan bir kayıtta “Anadolu’da üçüncü derecede Veli’dir” ibaresi yazılıdır.

Hacı Murad-ı Veli’nin su değirmenciliği yaptığı ve değirmeninin de “Şıh Değirmeni” olarak anıldığı ve demirci ustası olduğu söylenir. Uzun süre Eskiköy’de yaşamış, Kalecik Tekfuru’nun zulmüne uğramış ve Çankırı ili, Eldivan ilçesine bağlı Seydi köyüne göç etmiştir. 1307 tarihinde burada Hakk’a yürümüştür. Türbesi Seydi köyündedir. Türbeye yüzyıllardır akıl hastası, sara, felç olan hastalar da şifa bulmak için gelmekte, kurban kesmektedir.

Hacı Murad-ı Veli’nin üç oğlu olmuştur. En küçük oğlu Halil (bazı kitaplarda Abdulgaffar Çelebi) babasından önce Hakk’a yürümüştür ve Seydi köyünde defnedilmiştir. İkinci oğlu Seyyid Veli (Elvan Seyyid, Elvan Çelebi) Çankırı, Ortanca, Elmalı köyünde Elvan Çelebi türbesinde yatmaktadır. Üçüncü oğlu Pir Ali Çelebi ise önce Karabük, Eskipazar, Sadeyaka (Sedeyaka) köyünde bir tekke kurmuş, daha sonra Ankara, Çubuk, Selek (Sele) köyüne yerleşmiş ve burada Hakk’a yürümüştür. Türbesi bu köydedir. Pir Ali Çelebi’nin asıl adı Seyyid Zeynel’dir.

Ankara, Çubuk Kösrelik köyünün üzerindeki Aydost Dağında Kekilli Mehmet adında bir zatın türbesi bulunmaktadır. Bu zatın da Hacı Murad-ı Veli’nin oğlu olduğu söylenmektedir, ancak hal böyleyse dört oğlu olması gerekir. Kekilli Mehmet’in Hacı Murad-ı Veli’nin torunu olması olasıdır.

Hacı Murad-ı Veli’nin nesli, üçüncü oğlu Seyyid Zeynel, yani Pir Ali Çelebi ile devam etmiştir. Pir Ali Çelebi’nin Karabük, Eskipazar, Sadeyaka (Sedeyaka) köyünde kurmuş olduğu tekke bölgede oldukça etkili olmuştur.

Pir Ali Çelebi’nin altıncı göbekten torunu olan Seyyid Hasan Dede Çubuk ilçesi Selek köyünde dönemin Osmanlı idarecileri tarafından uygulanan baskılara, cem erkânı basmalarına kahrederek köseğisini Bursa, İnegöl, Doma (yeni ismiyle Şehitler) köyüne atıp buraya göç etmiştir.

Pirleri Hasan Dede’den haber alamayan talipleri, ocağın rehberi olan Arap Ali evlatlarınca görülüp gözetilmiş, yol ve erkân hizmetlerini sürdürmüşlerdir. Bir kısım talipler ise zamanla asimile olmuş, kör kalmışlardır.

Seyyid Hasan Dede’nin soyundan gelen Seyyid Hüseyin’in ortanca oğlu Şehitler köyünde kalmış; büyük oğlu Seyyid Bektaş, Çankırı, Şabanözü, Bulgurcu köyüne; küçük oğlu Seyyid Hasan ise Ankara, Çubuk, Kargın köyüne yerleşmiştir.

Bugünün Hacı Murad-ı Veli Ocağı dedeleri, Bulgurcu Köyüne yerleşen Seyyid Bektaş soyundan gelenlerdir. Bunlara Bektaşoğulları denir. Çubuk, Kargın köyünde yaşayan Eroğlu soyadlı aile ile akrabadırlar.

Hacı Murad-ı Veli Ocağı talipleri, Çankırı, Şabanözü, Bulgurcu, Tepeköy, Kutluşar, Özbekköy; Ankara, Çubuk, Meşeli, Asarcık, Dağkalfat, Kösrelik, Sarısu; Ankara, Kalecik Yüzbeğen köyü; Ankara, Gölbaşı, Kırıklı köylerinde yerleşiktir. Ayrıca Ankara, Çubuk ve Kalecik, Sulakyurt’un diğer bazı köylerinde; Kırıkkale köylerinde; Çankırı’nın Kurşunlu, Ilgaz, Kızılırmak, Eldivan, Çerkeş, Orta ilçelerine bağlı bazı köylerde; Kastamonu, Tosya ve Taşköprü; Çorum ili Sungurlu ve Alaca köylerinde talipleri vardır.

Malatya, Adıyaman, Kars ve Urfa bölgelerinde de Hacı Murad-ı Veli Ocağı talipleri olduğu, ancak Kalender Çelebi isyanından sonra yoğunlaşan baskılar sonucu buralara gidilemediği için çoğu asimile olmuş, kör kalmış, Sünnileştirilmiştir. Bir zaman Hacı Bektaş Veli Çelebilerince seçilen dikme dede ve babalarca yol ve erkân hizmetleri sürdürülmüştür.

Şehitler köyünde bulunan Hasan Dede’nin torunları Akça ve Akçakoca soyadlı ocak mensupları olup Alevi-Bektaşi inancının yol ve erkân hizmetlerini devam ettirmektedirler. Bu köyde bir de cemevi vardır. Her yıl Mayıs ayında Hasan Dede anılmakta, semahlar dönülmekte, deyişler çalınmaktadır. Yöreye özgü semaha “Şıh Semahı” denilmektedir.

Hacı Murad-ı Veli’nin altıncı göbekten torunu olan Hasan Dede evlatlarından araştırmacı- yazar Ali Akça Dede’ye ait bir şiir aşağıdadır.

Hacı Murad-ı Veli dileyen canlarınmuradını vere.

Aşk ile…

HacıMuradı Veli Ocağı Evladı Ali Akça (Kemter Ali)

Hacı Murad-ı Ocağı

Benim pirim Hacı Bektaş Veli’dir

Pirimin pirim Şahı Merdan Ali’dir

Seyyid Ali’yül Buka Sultan kendidir